EVRENİN ŞİİRİ ve Pİ
Eğer Dünya doğudan batıya düz olsaydı, yıldızlar doğudaki insanlar için hangi anda doğarlarsa batıdakiler için de aynı anda doğarlardı; oysa böyle olmuyor. Yine, eğer Dünya kuzeyden güneye ve aksi yönde düz olsaydı, herhangi bir kişi için her zaman görülebilen yıldızlar o kişi nereye giderse gitsin hep görülebilir kalırdı; oysa böyle olmuyor. (Dünya düz değil) ama düz görünüyor, çünkü çok geniş. KÜRE’den…
Pi’yi ne zaman düşünmeye başladığımı bilmiyorum...
 
Ortaçağın sonlarıdır; Giordano Bruno, tam olarak 1576’da Kopernik’in savlarını, yani dünyanın yuvarlak olduğunu ve güneşin etrafında döndüğünü söylediği bulgularını anlamış, inanmış ve desteklemiş olmasından dolayı içeri alınır.
22 Haziran 1633’te ise Galileo Galilei, Santa Maria Sopre Minerva Manastırı’nda Engizisyon yargıçlarının ve rahipler topluluğunun önünde diz çöktürülmüş, ömrünce okuduğu, bildiği ve dahi bizzat gösterdiği fikirlerinin yanlış olduğunu yazan bir metni okuyarak engizisyon ateşinden kurtulmuş ve ömür boyu hapis cezasına çarptırılmıştır.
Giordano Bruno, insanlığın bütün yükünü omuzlarında taşıyarak, daima doğruluğun ve bilginin kölesi olduğunu söyler, geri adım atmayacaktır. Korkunç ve iğrenç işkenceler eşliğinde yakılır.
Ne yazık ki ikisi de dünya yuvarlaktır ve güneşin etrafında dönmektedirdedikleri için suçlanmışlardı. Hem de yaşadıkları çağdan 1500 yıl önce Mısır’lı Eratostenes Dünya’nın çapını neredeyse büyük bir doğrulukla hesapladığı halde. Hem de 1494 yılında Semerkand’lı El Kaşi Evren’in çapını kılı kılına hesaplayabilmek için Pi’nin değerini virgülden sonraki 16 haneye dek hesaplamış olduğu halde. Ortaçağ karanlığının mum alevine dahi tahammülü yoktu. Tanrı adına kilise ile işbirliği içindeki feodal aristokrasi, iktidarlarına karşı, aklın ve bilginin yaratacağı hasarın farkındaydılar.
 
Babilliler ve Sümerlerce de bilinir, o dönem bazı geometrik hesaplamaları kolayca yapmak için kullanılır, Pi. Bir çemberin çevresinin çapına oranıdır; yalın, değişmeyen, güzel ve dahiyane.
İlk Arşimed hesaplar en doğru halini (3 10/71 ile 3 1/7 arasında) sonra pek çok kişi koşar peşinden; Arşimed, Öklid, Çin’li Tsu Ch’ung-chih, El Kaşi, Kepler derken bilgisayarlar girer işin içine.
Ben de en son bir uçak yolculuğunda Akdeniz’in dalgalarının kaotik bir düzen içerisindeki hareketlerini düşünürken karşılaştım Pi ile: yanımdaki yolcunun gazetesinde kısa bir haberdi. Uzak Doğu’da bir yaşlı adam Pi’nin virgülden sonraki en çok rakamı ezberden söyleme yarışmasında birinci olmuştu.
Pi, tutkuların bir ifadesiydi aslında. Kimisi için fotoğraf makinası, bir başkası için gitarı, diğeri için inci gibi dizmek sesleri. Hayatın payandası yani, tek başına Evren şiirinde bir dize.
Aşağıda Akdeniz, aklımda kelimeler varken, kulaklarımda Kate Bush’un şarkısı yankılanıyordu:
Sweet and gentle and sensitive man
With an obsessive nature and deep fascination
For numbers
And a complete infatuation with the calculation
Of PI
Oh he love, he love, he love
He does love his numbers
And they run, they run, they run him
In a great big circle
In a circle of infinity
3.1415926535 897932
3846 264 338 3279
 
3.141592653589793238462643383279502884197169
39937510582097494459230781640628620899862803
48253421170679821480865132823066470938446095
50582231725359408128481117450284102701938521
10555964462294895493038196442881097566593344
61284756482337867831652712019091456485669234
60348610454326648213393607260249141273724587
00660631558817488152092096282925409171536436
78925903600113305305488204665213841469519415
11609433057270365759591953092186117381932611
79310511854807446237996274956735188575272489
12279381830119491298336733624406566430860213
94946395224737190702179860943702770539217176
29317675238467481846766940513200056812714526
35608277857713427577896091736371787214684409
01224953430146549585371050792279689258923542
01995611212902196086403441815981362977477130
9960518707211349999998372978049951059731732
81609631859502445945534690830264252230825334
46850352619311881710100031378387528865875332
08381420617177669147303598253490428755468731
15956286388235378759375195778185778053217122
68066130019278766111959092164201989380952572
01065485863278865936153381827968230301952035
30185296899577362259941389124972177528347913
15155748572424541506959508295331168617278558
89075098381754637464939319255060400927701671
13900984882401285836160356370766010471018194
29555961989467678374494482553797747268471040
47534646208046684259069491293313677028989152
10475216205696602405803815019351125338243003
55876402474964732639141992726042699227967823
54781636009341721641219924586315030286182974
55570674983850549458858692699569092721079750
93029553211653449872027559602364806654991198
81834797753566369807426542527862551818417574
67289097777279380008164706001614524919217321
72147723501414419735685481613611573525521334
75741849468438523323907394143334547762416862
51898356948556209921922218427255025425688767
17904946016534668049886272327917860857843838
27967976681454100953883786360950680064225125
20511739298489608412848862694560424196528502
22106611863067442786220391949450471237137869
60956364371917287467764657573962413890865832
64599581339047802759010